На тэрыторыі Рэспублікі Беларусь у асноўным распаўсюджаны два вiды рака - шырокапалы і даўгапалы (вузкапалы). Рак шырокапалы уключаны ў Чырвоную кнігу Беларусі, яго лавіць забаронена. Акрамя таго, у нашых вадаёмах сустракаецца такі выгляд, як паласаты рак. Гэта інвазіўны і малакаштоўны вiд, у сувязі з чым яго здабыча не абмежавана.
А вось рак даўгапалы (вузкапалы) з'яўляецца аб'ектам прамысловага і аматарскага рыбалоўства. Правілы яго здабычы рэгламентуюцца пастановай Саўміна ад 2 чэрвеня 2006 г. № 699 «Аб зацвярджэнні Правілаў здабычы, нарыхтоўкі і (або) закупкі дзікіх жывёл, якія не адносяцца да аб'ектаў палявання і рыбалоўства».
Увесну, калі устанаўліваецца забарона на лоўлю рыбы, здабыча рака таксама пад забаронай. Тэрміны абодвух забарон супадаюць: у Брэсцкай і Гомельскай абласцях - з 20 сакавіка па 18 мая, Мінскай, Магілёўскай і Гродзенскай абласцях - з 1 красавіка па 30 мая, Віцебскай вобласці - з 10 красавіка па 8 чэрвеня.
Існуюць і іншыя абмежаванні ў лоўлі ракаў. Так, нельга здабываць ракаў з даўжынёй цела менш 10,5 сантыметра (ад вострага рострума да канца цельсона). Для здабычы ў асабістых мэтах варта выкарыстоўваць ракалоўкi пэўных параметраў, але не больш за тры на чалавека і толькі ў светлы час сутак, пакідаць ракалоўкi без візуальнага кантролю не дазваляецца. Забаронена выкарыстоўваць для здабычы рака аквалангі, плавальныя сродкі і асвятляльныя прыборы. Лоўля рукамі ў цёмны час сутак таксама забаронена. Норма вылаву - не больш за 2 кг у суткі на чалавека. Лоўля яйцаносных самак і самак з лічынкамі забаронена на працягу ўсяго года.
Ракалоўка - прылада здабычы ракаў, якая прадстаўляе сабой сеткаваты квадрат (круг) з дыяганаллю (дыяметрам) не больш за 100 сантыметраў з замацаванай у цэнтры прынадай (пад'ёмнік адкрытага тыпу) або пастку (даўжынёй не больш за 100 см) з адным ці некалькімі (не больш за 5) ўваходамі з дыяметрам уваходнай адтуліны не больш за 70 сантыметраў (закрытага тыпу).
Адметныя асаблівасці відаў ракаў:
у шырокапалага рака - гладкі без шыпоў карапакс (затуляючы цела шчыток) і толькі па краях невялікія зярністыя грудкі, шырокія з магутна развітымі падставамі клюшні, рострум плоскі, шырокі, краi рострума без зубцоў;
у вузкапалага рака - пакрыты шыпамi і грудкамі карапакс, доўгія вузкія клюшні, рострум доўгі, паралельна краю рострума ўзброены вострымі шыпiкамi.
За незаконную здабычу кожнай асобіны рака вузкапалага прадугледжана пакрыццё шкоды ў памеры 1,5 базавай велічыні (40,5 рублёў), а таксама штраф у памеры ад 20 да 50 базавых велічынь.
Асобы, вінаватыя ў здабычы дзікіх жывёл, якія адносяцца да відаў, уключаных у Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь, падлягаюць прыцягненню да крымінальнай адказнасці.
